Chemia

• Na początku ostatniego roku nauki w szkole ponadpodstawowej (do 30 września) musisz złożyć dyrektorowi szkoły wstępną deklarację dotyczącą przedmiotów zdawanych na egzaminie maturalnym.
• Do 7 lutego musisz złożyć ostateczną deklarację dotyczącą przedmiotów zdawanych na egzaminie maturalnym. Niezłożenie ostatecznej deklaracji skutkuje tym, że wstępna deklaracja staje się ostateczną.
• W 2024 r. na egzaminie maturalnym z chemii nie ma progu zdawalności.
• Egzamin maturalny w 2024 r. sprawdza, w jakim stopniu spełniasz wymagania określone w Wymaganiach egzaminacyjnych dotyczących egzaminu maturalnego w latach szkolnych 2022/2023 i 2023/2024.
• Egzamin maturalny z chemii jest przeprowadzany w formie pisemnej i trwa 180 minut.
• W zadaniach egzaminacyjnych szczególny nacisk położono na sprawdzanie umiejętności związanych z:
  • rozumowaniem, argumentowaniem, wnioskowaniem i formułowaniem opinii,
  • zastosowaniem do rozwiązywania problemów informacji zawartych w różnorodnych materiałach źródłowych, w tym barwnych ilustracji zamieszczonych w arkuszu,
  • oceną wiarygodności przedstawionych danych lub otrzymanych wyników,
  • projektowaniem doświadczeń chemicznych oraz interpretacją ich wyników,
  • konstruowaniem wykresów, tabel, schematów,
  • zasadami bezpiecznego posługiwania się sprzętem laboratoryjnym, odczynnikami chemicznymi i wykonywania doświadczeń chemicznych,
  • zastosowaniem narzędzi matematycznych do opisu oraz analizy zjawisk i procesów.
• Materiały i przybory pomocnicze, z których możesz korzystać na egzaminie z chemii, to:
  • tablice Wybrane wzory i stałe fizykochemiczne na egzamin maturalny z biologii, chemii i fizyki,
  • linijka,
  • kalkulator naukowy.

• Rozwiązania i odpowiedzi zapisz przy każdym zadaniu w miejscu na to przeznaczonym.
• Pisz czytelnie.
• Używaj długopisu lub pióra tylko z czarnym tuszem bądź atramentem.
• Nie używaj korektora, a błędne zapisy wyraźnie przekreśl.
• Zapisy w brudnopisie nie są oceniane.
• W trakcie egzaminu możesz korzystać z Wybranych wzorów i stałych fizykochemicznych na egzamin maturalny z biologii, chemii i fizyki, a także z linijki oraz kalkulatora naukowego.
• Na pierwszej stronie arkusza oraz na karcie odpowiedzi wpisz swój PESEL i umieść naklejkę z kodem.
• Nie wpisuj żadnych znaków w części przeznaczonej dla egzaminatora.
• Podczas egzaminów pisemnych każdy zdający musi siedzieć przy osobnym stoliku.
• Do sali egzaminacyjnej nie wolno wnosić żadnych urządzeń telekomunikacyjnych, m.in. telefonów komórkowych, odtwarzaczy mp3/mp4, smartwatchy ani korzystać z nich w tej sali – złamanie powyższych zasad skutkuje unieważnieniem egzaminu.

• dowód tożsamości
• długopis lub pióro z czarnym tuszem bądź atramentem
• linijkę
• kalkulator naukowy

• Możesz korzystać z kalkulatora naukowego.
• W treści zadań mogą występować barwne fotografie i rysunki.
• Za zadania zamknięte możesz otrzymać do 2 punktów.
• W arkuszu znajdziesz co najmniej jedno zadanie za 4 punkty lub 5 punktów sprawdzające umiejętność samodzielnego rozwiązywania problemu.
• Do Twojej dyspozycji będą kolorowe, obszerne tablice Wybrane wzory i stałe fizykochemiczne na egzamin maturalny z biologii, chemii i fizyki.
• W zadaniach z doświadczeniami chemicznymi wymaga się zapisania w obserwacjach stanów przed wykonaniem i po wykonaniu doświadczenia chemicznego oraz mocnego podkreślenia zmian zachodzących w trakcie przeprowadzania doświadczenia. Za brak opisu stanu przed reakcją stracisz punkt.
• W informatorze zamieszczono zadania o wysokim poziomie trudności, w tym:

• zadania z długimi tekstami, często z pojęciami wykraczającymi poza podstawę programową, np. ze spektroskopii NMR, z mechanizmów reakcji,
• zadania z wykresami – sprawdzające m.in. umiejętności ich analizowania i rysowania,
• zadania na argumentację,
• zadania wymagające znajomości np. barw związków chemicznych, metody VSEPR dla trudnych cząsteczek,
• zadania wymagające znajomości przebiegu doświadczenia (wyglądu kolejnych etapów lub wyglądu produktu) – rozwiązanie zadania polega na identyfikacji na zdjęciu danych opisanych w poleceniu,
• chemia praktyczna – zadania dotyczące piktogramów, zasad pracy w laboratorium, BHP, technik laboratoryjnych.

Egzamin maturalny z chemii jest przeprowadzany tylko na poziomie rozszerzonym. W 2024 r. na egzaminie maturalnym z chemii nie będzie progu zdawalności. Egzamin zostanie przeprowadzony na podstawie wymagań egzaminacyjnych ogłoszonych przez CKE 25 lutego 2022 r. w aneksie do Informatora o egzaminie maturalnym z chemii obowiązującym w latach szkolnych 2022/2023 oraz 2023/2024. W wymaganiach egzaminacyjnych nie znalazły się m.in.: elektroliza, białka, di- i polisacharydy. Zagadnienia wykraczające poza wymagania podstawy programowej mogą jednak zostać wykorzystane w treści zadań, które są poprzedzone informacją wprowadzającą. CKE zaprezentowała 4 marca 2022 r. arkusz pokazowy zgodny z propozycjami wymagań egzaminacyjnych.

Przy każdym zadaniu znajdziesz maksymalną liczbę punktów, którą możesz uzyskać za poprawne jego rozwiązanie. Akceptowane są wszystkie odpowiedzi merytorycznie poprawne i spełniające warunki zadania – również te nieprzewidziane jako przykładowe odpowiedzi w schematach punktowania.

• Zadania otwarte – przykłady poprawnych rozwiązań zawarte w zasadach oceniania określają zakres merytoryczny odpowiedzi i nie muszą być ścisłym wzorcem oczekiwanych sformułowań (z wyjątkiem np. nazw, symboli pierwiastków, wzorów związków chemicznych).
• Zadania zamknięte i zadania otwarte krótkiej odpowiedzi są oceniane – w zależności od maksymalnej liczby punktów, które można uzyskać za rozwiązanie danego zadania – zgodnie z poniższymi zasadami:
  
  

Zadania obliczeniowe – w rozwiązaniach oceniane są:

• metoda, czyli przedstawiony tok rozumowania poprawnie wiążący wielkości dane z wielkością szukaną,
• wykonanie obliczeń i podanie wyniku z właściwą jednostką i odpowiednią dokładnością.

2 pkt – zastosowanie poprawnej metody, poprawne wykonanie obliczeń i podanie wyniku
1 pkt – zastosowanie poprawnej metody, ale popełnienie błędów rachunkowych albo podanie wyniku z błędną jednostką lub z błędną dokładnością
0 pkt – zastosowanie błędnej metody albo brak rozwiązania

• Zadania doświadczalne – w rozwiązaniach musisz zaprojektować doświadczenie, a oceniane są:

• wybór oraz zaznaczenie właściwych: odczynnika lub odczynników z zaproponowanego zestawu,
• wykonanie kolejnych części polecenia, np. sformułowanie spostrzeżeń i wniosku lub napisanie równania reakcji chemicznej.

Błędny wybór lub brak wyboru odczynników skutkuje utratą punktów nie tylko za tę czynność, lecz także za odpowiedzi będące konsekwencją błędnego projektu doświadczenia albo jego braku.

• Zadania problemowe– w rozwiązaniach można wyróżnić dwa kluczowe etapy. Zadania te są oceniane z zastosowaniem następujących poziomów rozwiązania (dla oceny maksymalnej równej 4 pkt):
  
  

• Za napisanie wzorów strukturalnych zamiast wzorów półstrukturalnych (grupowych) lub uproszczonych.
• Za napisanie wzorów elektronowych zamiast wzorów strukturalnych, półstrukturalnych (grupowych) lub uproszczonych.
• Za brak zapisu „↑”, „↓” w równaniach reakcji chemicznych.
• Za brak zapisu „⇄” w równaniach reakcji, w których ustala się stan równowagi.
• Za niezaznaczenie pojedynczego wiązania C–C i C–H oraz sumaryczny zapis wzoru grupy etylowej C₂H₅– zamiast CH₃–CH₂– we wzorze półstrukturalnym (grupowym) lub uproszczonym związku organicznego.
• Za każdy sumaryczny zapis wzoru grupy funkcyjnej, o ile jest jednoznaczny i nie sugeruje istnienia wiązania między niewłaściwymi atomami; dopuszcza się zapisy: CH₃– zamiast H₃C–, NH₂– zamiast H₂N–.
• Za niezachowanie właściwych kątów między wiązaniami, we wzorze strukturalnym.
• Za podanie w odpowiedzi poprawnego wzoru zamiast nazwy.
• Za zapis równania reakcji ze współczynnikami ułamkowymi albo będącymi wielokrotnością współczynników najprostszych, o ile ten zapis spełnia warunki zadania.

• Nie używaj zapisu:
  • „⇄” zamiast „→” w równaniach reakcji, w których należy określić kierunek
    przemiany (np. reakcji redoks),
  • –HO zamiast poprawnego –OH dla grupy hydroksylowej,
  • –COH zamiast poprawnego –CHO dla grupy aldehydowej.
• Zawsze podawaj jedną odpowiedź do jednego polecenia.
• Upewnij się, czy współczynniki stechiometryczne są dobrane poprawnie.
• Pamiętaj o uwzględnieniu warunków reakcji w zapisie równania reakcji, np. światło, temperatura, katalizator.